İstanbul Barosu Baro Dergisi Kasım Aralık Sayısı

MADDİ HUKUKA AYKIRILIK ANLAYIŞI VE NASYONEL SOSYALİST SİSTEMİN HUKUKİLİK SORUNU Stj. Av. Mihriban AVCI GİRİŞ Hukuka aykırılık hukuk düzeni ile fiil arasındaki çatışmayı ifade et- mektedir. Hukuka aykırılık tek başına biçimsel şekli ile değil aynı zaman- da maddi içeriği ile de anlaşılmaktadır. Maddi anlamda hukuka aykırılık kanunen o fiilin suç olarak öngörülmesi ile korunan varlık ya da menfaa- tin ihlal edilmesini ifade etmektedir 1 . Maddi hukuka aykırılık anlayışı nasyonal sosyalist rejimde yeni suç üretme amacıyla “halkın sağlıklı duygusu”, “toplumun adalet duygusu” gibi muğlak ve temel hak ve özgürlükler açısından tehlike arz eden kav- ramların kullanılarak ve böylece kanunilik ilkesinden uzaklaşılarak ka- nunda yer almayan suçların üretilmesine sebebiyet vermiştir. Nasyonal sosyalist rejimin sona ermesi ile birlikte o dönemde konulan yasaların adil olmamaları sebebi ile hukukilik niteliğini haiz olup olmadıkları so- runu ortaya çıkmıştır. Bu soruna ise Gustav Radbruch, yasaların adaleti tahammül edilemez bir biçimde ihlal etmesi ve yasama organının bilinçli bir şekilde adil olmayan yasalar yapması durumunda hukukilik niteliği- ne sahip olmayacağı yönündeki görüşleri ile tabii hukuktan yararlanarak çözüm üretmiştir 2 . Bu çalışmada konunun maddi hukuka aykırılık anlayışı olması se- bebiyle hukuka aykırılık kısaca açıklanmış daha sonra maddi hukuka aykırılığın tanımı, kaynakları ve hukuka uygunluk sebepleri oluşturma açısından önemi anlatılmıştır. Nasyonal sosyalist ceza hukuku açısında önemli bir yere sahip olan maddi hukuka aykırılık anlayışı ikinci ana başlık altında incelenmiş ve aynı başlık altında Nazi rejiminin tasfiyesi sı- rasında uygulanan Radbruch ‘un görüşleri anlatılmıştır. Son olarak Nazi rejiminin tasfiyesi sırasında ortaya atılan bu görüşlerin AİHM tarafından dikkate alındığını gösteren ve konumuz açısından önemli olan Streletz, Kessler ve Krenz v. Almanya davası anlatılmıştır. 1 CENTEL, Nur, ZAFER, Hamide, ÇAKMUT, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, İstanbul, 2016, s. 285-350. 2 ÇETİNER, Selma, Yargı Etiği (Yargı Erki ve Değerler), Ankara, 2016, s.59-60.