İstanbul Barosu Baro Dergisi Kasım Aralık Sayısı

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ VE ANAYASA MAHKEMESİNE TÜZEL KİŞİLİK ADINA YAPILAN MÜLKİYET HAKKI İHLALİ ŞİKAYETLERİNDE ÜYE, ESKİ ORTAK VEYA YÖNETİCİLERİN BAŞVURUCU VE MAĞDUR SIFATLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Hüseyin EKİNCİ GİRİŞ Tüzel kişiliğe sahip hukuk süjelerinin adli ve idari merciler önünde hak ve mükellefiyetleriyle ilgili olarak yetkili organlarınca temsil edilecek- leri kuşkusuzdur. Hukuken şirket veya tüzel kişiliği temsile yetkili organ ya da kişiler, bu sıfatlarına dayalı olarak tüzel kişiliği hak ve borç altına sokabilmekte, onun nam ve hesabına her türlü işlemi yapabilmektedir- ler. Buna karşılık kural olarak, tüzel kişilik perdesi nedeniyle kendisi- ni temsile yetkili olmayan ortak ya da üyelerinin, tüzel kişinin haklarına herhangi bir müdahale durumunda ilgili kişi ya da kurumlar aleyhine davalar açabilme ya da tüzel kişiliği temsilen işlem yapabilme konusunda yetkileri yoktur. Bilindiği üzere tüzel kişilerin, kendilerini oluşturan gerçek ve tüzel ki- şilerden farklı ve ayrı bir varlıklar olarak hak ve borç öznesi olmalarının doğal bir sonucu, yalnızca kendi yetkili organları tarafından temsil edil- meleri ve bu yolla faaliyetlerini sürdürmeleridir. Ne var ki bu yaklaşım, özellikle tüzel kişiler ve de şirketlerin mevcut organlarının çeşitli neden- lerle temsil görevini icra edemedikleri yahut mevcut koşullar itibarıyla şirket organlarından bunu yapmalarının beklenmeyeceği hallerde olduk- ça mahzurlu sonuçlar doğurabilecektir. Özellikle şirketler ya da diğer tüzel kişilerin varlıklarının hukuki ola- rak sona erdirildiği, yönetim ve denetim organlarının kamu otoritelerince değiştirildiği, kayyımlar atandığı ya da kamu idarelerine bağlandığı du- rumlarda, bu sonucu doğuran işlemlere karşı yeni kurulmuş olan mevcut tüzel kişilik organının söz konusu başvuru yollarını kullanmaları bekle- nemeyecektir. Aynı durum, kamu otoritesinin atadığı ya da görevlendirdi- ği kayyım ya da tüzel kişinin yer aldığı yönetim organının iş ve işlemlerine karşı yapılacak başvuru ve şikayetler bakımından da geçerlidir.