İstanbul Barosu Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Komisyonu’nun, “HFSK 1. Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Kampı” 3-6 Ağustos 2022 tarihinde İzmir’in Selçuk ilçesine bağlı Şirince Köyü Arkhé kampüsünde gerçekleştirildi.
Etkinliğin tüm giderleri HFSK üyesi katılımcılar tarafından karşılandı.
Bilimsel bir sempozyum ve alternatif akademi olarak nitelendirilen etkinliğe, İstanbul Barosu avukatlarından; Av. İbrahim Aycan, Av. Zeki Yılmaz, Av. Nedret Kahyaoğlu, Av. Çağla Üreden, Av. Ecem Yıldız, Av. Sahir Bafra, Av. Haydar Aksoy, Av. Başar Yaltı, Av. Aysun Kuşakçı Karakaş, Av. Suzan Yaltı, Av. Mehmet Coşkun Karakaş, Av. Nihat Kaplan, Av. Ümmühan Elif Topçu, Av. Hanefi Kalkan, Av. İsrafil Yeyin, Av. Serhat Arslan, Av. Adnan Onur Acar, Av. Yasin Cüneyt Sırak, Av. Eda Kurt, Av. Hüseyin Varol, Av. Şeval Varol, Av. Mehmet Can Seyhan, Av. Merve İşbiliroğlu, Av. Remi Çağrı Uzun, Av. Zübeyr Selman Işık katıldı. Günübirlik katılımlara izin verilmesi nedeniyle İzmir, Aydın ve Muğla Barolarına mensup avukatların, hukuk öğrencileri ve sosyal bilimcilerin de gelmesi ile katılımcıların sayısı 50 kişiye kadar ulaştı.
Kampın Birinci Günü
3 Ağustos 2022 Çarşamba günü sabah erken saatlerde İstanbul’dan hareket edilerek Şirince-Arkhé Kampüsü’nde buluşuldu. Saat 16.00’da İzmir Bakırçay Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Halide Gökçe Türkoğlu ve Bakırçay Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yrd. Dr. Kerem Bilgin’in birlikte yaptığı sunum ile ilk oturum gerçekleştirildi. Oturumda, milattan önce 80 yılında Roma’da gerçekleşen ve Cicero’nun ilk müdafiliğini yaptığı Sextus Roscius Davası, hukuk tarihi ve Roma Hukuku üzerinden günümüzün problemlerine ışık tutacak tartışmalar gerçekleştirildi.
Akşam yemeğini müteakip HFSK Genel Sekreteri Av. Sahir Bafra tarafından “Temel içgüdü. aşk ve felsefe ve muhafazakarlık” kavramları üzerinden bir sunum yapılmıştır. Sunum, dinleyicilerin katılımı ile karşılıklı diyalog formatında devam etmiştir.
Kampın İkinci Günü
4 Ağustos 2022 Perşembe günü İzmir Ekonomi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Solmaz Zelyüt’ün sunduğu bilimsel tebliğ ile ilk oturum gerçekleştirildi. Coşkulu sunumlar yapan ve kampın tüm oturumlarına katılarak büyük özveri sergileyen Zelyüt, “Yasa’nın Önünde Kafka, Sorumluluğun Orijinleri/Hukukun Otonomisi Sorunu, Meşruluk ve Yasallık Ayrımı, Yargıç ve Yargılama Yetisi” başlıkları altında katılımcıların zihinlerini sarsan ve kalıpları yıkan konuşmalar ve tiratlar gerçekleştirdi. Kafka ve Derrida çerçeve alınarak hukukun felsefi temelleri incelenmiş, meşruluk ve yasallık kavramları çerçevesinde katılımcıların da katkılarıyla hukukun niteliği üzerine fikirler öne sürüldü.
Öğle yemeğinin ardından Türkiye Barolar Birliği Önceki Başkan Yardımcılarından ve İstanbul Barosu Yönetim Kurulu üyelerinden Av. Dr. Başar Yaltı tarafından, “Hukuk Felsefesi ve Güncel Sorunlar/Hukuk Felsefesi Açısından Avukatlığın Amacı” başlığı altında, Avukatlık Kanunu 2. maddesinde yer alan, “avukatların adalet ve hakkaniyetin elde edilmesi için hukuk kurallarının tam olarak uygulaması” gerektiği ilkesi çerçevesinde avukatların üzerine düşen görev ve sorumlulukların ne olduğu ve bu kapsamda müvekkille olan ilişkilerin sınırı ve niteliği tartışmaya açılmıştır. Tartışmalarda hukuk sisteminin önemli bir parçası olan avukatlar, barolar ve diğer paydaşların yaşadığı sorunlar dile getirilmiş, çözüm yolları masaya yatırılmıştır.
Komisyonun yaptığı yoğun çalışmaların artarak devamını dileyen Yaltı’nın ardından, Dr. Engin Topuzkanamış, hukuk tanımları, gerçek birey-hayali birey üzerine bir tebliğ sundu. Katılımcılarla birlikte hukuk ve iktidar ilişkisi ele alındı. Topuzkanamış’ın konuşmasının ardından Zelyüt’ün de katıldığı hararetli tartışmalar yapıldı.
Günün son oturumunda Doç. Dr. Şafak Topuzkanamış, Dr. Öğr. Üyesi Pınar Bacaksız ve Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Bayzit tarafından “toplum, hukuk ve kadın” konularında panel gerçekleştirildi. “Hukuk ve Kadın/Hukukun Kadınla İmtihanı / Hukuk kuraları kadına adalet sağlar mı? Mahkemenin görmediğini sanat görür mü?” başlıkları altında gerçekleşen panel sonunda uzun süren serbest tartışmalar gerçekleştirildi. Oturum sonunda Yeşilçam’dan toplumumuzun zihniyet yapısını temsil eden sahneler sergilenerek sinema görselleri üzerinden toplumsal gerçekliğe atıf yapılmış, kadınlara ve eşitsizlik sorunu yaşayan diğer bireylere yönelik şiddet sorunu çözülmeden toplumsal barışın gerçekleşmeyeceğine özel vurgu yapıldı. Türk Ceza Kanunu’nda kadınlarla ilgili ayrımcılık içeren ve çağımızın literatürüne uygun olmayan hükümler, İstanbul Sözleşmesi ve mahkemelerin kadınlara dönük ayrımcı tutumları oturumda yoğun olarak müzakere edildi, toplumsal yapı ile hukuk sisteminin paralel davranışları üzerinde duruldu.
Kampın ikinci günü HFSK Kampına yoğun ziyaretler gerçekleştirildi. İzmir ve çevre illerden günübirlik ziyaretçilerin yanı sıra İzmir Barosu’ndan TBB Delegesi ve Baro Başkan Adayı Av. Sefa Yılmaz, TBB Delegesi ve TBB Disiplin Kurulu Üyesi Av. Türkan Karakoç, TÜRAVAK Yönetim Kurulu Üyesi Av. Meriç Kaptan ve İzmir Barosu Denetleme Kurulu Üyesi Av. Zöhre Dalkıran oturumlara iştirak ederek tartışmalara zenginlik kattı. İzmir Barosu mensubu avukatlar tarafından İzmir Barosu bünyesinde de Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Komisyonu kurulması taahhüt ve deklare edildi.
İZMİR BARO BAŞKANI AV.ÖZKAN YÜCEL KAMPI ZİYARET ETTİ
Kampın sürpriz ziyaretçisi İzmir Baro Başkanı Av. Özkan Yücel oldu. Yönetim Kurulu Üyesi Av. Elçin Kılınçer Ot ile birlikte kampa gelen Yücel’e katılımları için teşekkür ediyoruz. Av. İbrahim Aycan ve Av. M. Zeki Yılmaz tarafından komisyonun faaliyetleri ve kampın içeriği hakkında bilgilendirme yapıldı.
Akşam yemeğinin ardından Kuran, İncil ve Tevrat’tan alıntılarla hazırlanan Ortaçağ Müzikleri Dinletisine katılım sağlandı; din, felsefe ve aydınlanma üzerine gerçekleşen söyleşi gerçekleştirildi. Gece saat 03:00’te durum değerlendirmesi yapıldı, devam eden kamptan elde edilen ortak fayda hep birlikte analiz edildi.
Kampın Üçüncü Günü
5 Ağustos 2022 Cuma günü sabah oturumu, Avukat, yazar Haydar Aksoy tarafından gerçekleştirildi. Hukukun kökeni konusunda farklı hukuk okullarının bakış açıları irdelendi ve günümüzdeki hukukun kaynakları açıklandı. Hukuk-politika bağlamında hukukun açmazları, bizzat somut pozitif hukuk düzenlemeleri ve tarihsel davalardan yola çıkılarak işlendi. Bu bağlamda, toplumsal mücadelelerden örnekler verilerek hukukun üstünlüğünün ve adaletin nasıl gerçekleştirilebileceği tartışıldı. Pozitif hukuk bağlamında din, siyaset ve laiklik ilişkisi incelendi. Ayrıca, esaslı bir çözüm için teorinin mi, yoksa yaşayan pratiğin mi somut hayatta daha görünür kılınmasının etkili olacağı tartışıldı.
Öğle yemeğinin ardından yazar ve İzmir Barosu avukatlarından Senih Özay, meslek yaşamında önemli gördüğü bazı önemli davaları dinleyicilerle paylaştı. Daha sonra avukatlık ve yargıçlık mesleğine eleştirel bir bakışı getirerek katılımcıları da bu tartışmanın içine çekti ve oturumu interaktif bir düzleme taşıdı. Kanunları uygulamaktan korkmayan yargıçlara olan özlem tüm katılımcılar tarafından dile getirildi. HFSK’nun düzenlemiş olduğu “Yargı Sisteminin Sorunları ve Çözüm Yolları” başlıklı makale ve anket çalışmasına yaklaşık 1.200 hukukçunun bildirmiş olduğu çözüm önerilerinden elde edilen veriler üzerinde konuşmalar yapıldı. Av. İbrahim Aycan, kamp oturumlarında dile getirilen görüşlerin kıymetli olduğunu ancak yüzde 30’a yakını yüksek lisans ve doktora dereceli her kademeden ve branştan hukukçunun görüşlerini bildirdiği saha araştırmasının kazandıracağı bakış açısının da hukuk dünyasına büyük kazanımlar sağlayacağına vurgu yaptı.
Av. Senih Özay’ın teklifi üzerine 4 gün süren kamptan elde edilecek verilerin yazılı hale getirilmesi ve sonuç bildirisi hazırlanması fikri katılımcılar tarafından benimsendi.
Günün son oturumu Yargıçlar Sendikası Başkanı Ayşe Sarısu Pehlivan tarafından gerçekleştirildi. Yargıç Pehlivan, genel olarak yargıçların nasıl problemlerle karşılaştıklarını ve hukuk sistemi içerisinde nasıl sorunlara yol açtıklarından, adalete erişimin önündeki engellerin nasıl üstesinden gelinebileceğine değindi. Serbest tartışma bölümünde, mahkeme binalarında yaşanan hukuk krizleri özetlendi, çözüm için tüm hukukçuların elbirliği ile mücadele etmesinden başka çarenin olmadığı kanaatine varıldı. Tartışmalar, adalet ve hukuk kurallarının yorumlanmasındaki sığ bakış açısı ve yargıçların ezberci yaklaşımlarına yönelik eleştirilerle devam etti. Pehlivan, özeleştirilerle dolu konuşmalarından yargı sistemini yargılayan bir yaklaşım ortaya koydu, yargıçların devlet yanlısı olmak gibi bir ödevlerinin olmadığını, gerektiğinde devleti de yargıladıklarını vurguladı.
Kampın Dördüncü Günü
6 Ağustos Cumartesi sabahı; organizatörler Av. Muhammed Zeki Yılmaz ve Av. Eda Kurt tarafından kampın amacına ve sonuçlarına dair konuşmalar ve oturumların genel bir özeti yapılmış, HFSK olarak ileride nasıl bir yol izleneceği konuşulup tartışılmıştır. Tüm katılımcılar, kamp programının yüksek bir performansta icra edildiği, yoğun olmasına rağmen keyifli geçtiği ve tekrarının şart olduğu konusunda mutabık kaldı. Mükemmel organizasyon için Yılmaz ve Kurt’a teşekkürlerini sundu.
Hukuk felsefesi ve sosyolojisi alanında yoğunlaşan, hukuk sisteminin adalet üretebilmesi için mesleki faaliyet yürüten avukat, akademisyen, yargıç ve diğer hukuk sistemi mensuplarını bir araya getirerek tartıştırmak amacıyla düzenlenen program, alternatif bir akademi olarak tanımlandı. Özgür düşünce ortamında ve yuvarlak masa usulü ile farklı bakış açılarının karşılıklı diyalog ve belli bir sistematik dâhilinde tartışılması yepyeni düşüncelerin de ortaya çıkmasını sağladı. Mevcut eğitim sistemi ve üniversite yapısı eleştirildi, özel ve kamusal yaşamı çevreleyen hukukun felsefesinin özgür bir düşünce ortamında tartışılıp geliştirilmesinin önemi vurgulandı. HFSK’nın uyguladığı yuvarlak masa ve serbest tartışma modelinin Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisinin anlaşılıp geliştirilmesine katkı sağlaması dilekleri ile son toplantı gerçekleştirildi.
Dört gün süren kampta İstanbul Barosu Engelli Hakları Merkezi Başkanı Av. Hüseyin Varol’un özellikle de engelli haklarını temel alarak yaptığı konuşmalar katılımcılarda derin izler bıraktı.
Veda toplantısının ardından toplu olarak Efes Antik Kenti, Yedi Uyuyanlar Mağarası ve Meryem Ana Manastırı gezisi için yola çıkıldı. Efes Antik Kentinden sonra Yedi Uyuyanlar Mağarasına geçildi ve geride kalan son kafile ile Meryem Ana Kilisesinde kamp programı sonlandırıldı. Gelecek yıl buluşmak üzere katılımcılar vedalaştı.
7 Ağustos Pazar günü itibari ile Av. Muhammed Zeki Yılmaz ve Av. Eda Kurt tarafından kampta yapılan konuşmaların ses kayıtlarının çözümlenmesine başlanılmış olup detaylı bir metin hazırlama sürecine girildi.